B/S Art Studio sáng tạo cùng nghệ thuật Đông Hồ

May 23, 2020

Tranh Đông Hồ hay còn gọi là tranh khắc gỗ, là một dòng tranh dân gian Việt Nam, có xuất xứ từ làng Đông Hồ, Bắc Ninh (một tỉnh phía Bắc Việt Nam).

Tranh Đông Hồ có từ thế kỷ XI, XII và thịnh vượng nhất vào thế kỷ XVII, XVIII. Trước kia, tranh thường được sản xuất chủ yếu vào dịp Tết Nguyên Đán và bán tại các chợ quê.

Tranh Đông Hồ phản ánh trực tiếp đời sống tín ngưỡng và tinh thần của người dân đồng bằng Bắc Bộ theo nhiều chủ đề: tranh thờ, tranh chúc tụng, tranh sinh hoạt… với phương pháp làm thủ công và sử dụng các màu sắc tự nhiên mang lại cảm giác gần gũi nên rất được ưa chuộng. Vào dịp năm mới, người dân thường mua tranh về dán lên tường nhà, hết năm sẽ bỏ đi và mua lại tranh khác.

Phương pháp làm tranh Đông Hồ hoàn toàn bằng thủ công nên nhiều công đoạn đòi hỏi người làm tranh phải có kỹ thuật cao.

Để tạo ra một bức tranh hoàn chỉnh, đầu tiên phải sáng tác mẫu và tạo bản khắc gỗ. Mỗi mẫu sẽ có 2- 5 bản khắc gỗ khác nhau tùy theo màu sắc của từng mẫu. Mỗi bản khắc là một màu riêng biệt. Đây là công đoạn khó nhất trong quá trình làm tranh, chỉ những người thợ lành nghề mới có thể khắc được những bản gỗ đạt đến trình độ tinh xảo

Màu sắc trong tranh Đông Hồ có 5 màu chủ đạo hoàn toàn tự nhiên: màu đỏ lấy từ sỏi son hoặc gỗ vang, màu vàng từ hoa hòe, màu đen từ than lá tre, màu xanh từ lá tràm, màu trắng từ vỏ sò điệp.

Nền tranh là giấy dó. Giấy được làm từ vỏ cây tự nhiên và sau đó quét lên một lớp hồ điệp. Để in tranh, người nghệ nhân phải ịn bản khắc gỗ vào màu rồi in lên giấy. Nếu tranh có nhiều màu phải in bằng nhiều bản khắc gỗ trong nhiều lần. Trong tranh Đông Hồ, màu đỏ luôn được in đầu tiên, và màu đen in cuối cùng. Sau khi tranh đã in xong sẽ được phơi cho khô.

Sự độc đáo trong chất liệu, màu sắc, hình tượng nghệ thuật khiến những sản phẩm tranh dân gian Ðông Hồ trở thành một di sản quý mang giá trị văn hóa đại diện cho dân tộc. Cuối năm 2012, dòng tranh này đã được Nhà nước vinh danh, đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Mặc dù kỹ thuật làm tranh dân gian Ðông Hồ được bảo toàn, gìn giữ nhưng trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm của lịch sử, dòng tranh này vẫn phải đối mặt nhiều thách thức, nhất là thách thức về những người làm nghề. Do nhu cầu phát triển kinh tế, nhiều nghệ nhân làm tranh trong làng đã bỏ nghề chuyển sang làm vàng mã hoặc các nghề khác.

Ngày nay, đến chợ tranh Đông Hồ cũng không còn thấy được cảnh người người, nhà nhà tấp nập sản xuất, mua bán tranh như trước. Nhận thấy nguy cơ tranh Đông Hồ đang ngày bị mai một theo thời gian, những người đau đáu giữ nghề vẫn luôn nỗ lực tìm mọi cách để duy trì và lan tỏa sức sống cho dòng tranh dân gian mang giá trị văn hóa này.

Với tình yêu dành cho văn hóa dân tộc cùng mong muốn giữ gìn bản sắc Việt, B/S Art Studio cũng đang góp sức vào việc kế thừa và truyền bá tranh Đông Hồ.

Bằng cách kết hợp phong cách Đông Hồ với Doodle Art (một thể loại nghệ thuật sáng tạo được vẽ trong lúc ngẫu hứng, không bị ràng buộc bởi bất kì mục đích hay nguyên tắc nào), B/S Art Studio đã và đang cố gắng mang đến một hơi thở mới cho dòng tranh Đông Hồ, khiến dòng tranh xưa trở nên mới mẻ và đầy màu sắc hiện đại hơn.

Ngoài những tác phẩm tranh vẽ với phong cách mới, B/S cũng tạo ra các trải nghiệm nghệ thuật để giới thiệu tranh Đông Hồ đến với bạn bè trên khắp thế giới như trải nghiệm vẽ tranh Đông Hồ trên nón lá, trên giày,…

Hy vọng với những nỗ lực sáng tạo và đổi mới, B/S Art Studio có thể lan truyền nghệ thuật truyền thống của Việt Nam đến gần với nhiều người hơn.